مقطعات ادیب الممالک

کاشکی بودی مرا طبعی چو قلزم در خروش کاشکی بودی مرا فکری چو مینو با صفا خامه ای از ارض طولش تا محیط آسمان نامه…

صاحبا چند خفته ای در مهد بجنابت ز عین ناپاکی آفتابم من ارشنیدستی قصه آفتاب و سکاکی

ساری پی دانه سیر می کرد در دامن کوهسار و هامون ناگه تله ای بدید در دشت با قامت گوژ و پشت وارون گفتش الف…

دلبر ماه پیکر خود را دیدم اندر چمن که گل میچید خار گل دست آن پریرخ را کرد مجروح و او همی خندید گفتمش خنده…

در صفحه از کتاب تاریخ مختصر الدول کهن موبد پارسی دوش خواند ز تاریخ تازی مر این تازه حرف که چون معتمد بست رخت رحیل…

در باب لزوم ختنه فرماید خداوندا حدیثی با تو گویم که تصدیقش نماید دشمن و دوست شکوفه سرزد است از شاخ بادام ولی بادام من…

خطاب بذکاء الملک ای در بیان مدح و صفات کمال تو قاصر زبان و کلک فصیح‌العباره‌ها دیباچه کلامت سردفتر کمال بوسیدن رکابت خیرالزیاره‌ها برقینه مغنیه…

حامی دین پیمبر حاج زین العابدین ریخت صهبای سعادت در ایاغ مردگان مکتبی بهر زراعت ساخت در آن ناحیت تا شود گیتی منور از چراغ…

بیگانه چو شد رئیس قومی نه جای تعجب است و حیرت کان قوم ذلیل را رگ و پوست خالی ز تعصب است و غیرت

بحر رحمت آسمان مکرمت شه کامران خسروی کز برق شمشیرش دل شیر آب شد آب و نانی داد سگان ری از فضل خویش تا گرسنه…

ای دبیر حضرت ای میری که ذکر خیر تو آشکارا نزد ترک و دیلم و تازی کنم آن شنیدم کاین رهی دیری است کاندیدا شده…

استاد فاضلان سخنور ذکاء ملک آن منشی جریده غرای تربیت دانشوری که فضلش در گوش آسمان آوازه در فکنده ز آوای تربیت آن قائد سپاه…

نعت رسول اکرم به پارسی یگانه رادی کش کردگار بی همتا گزیده است به پیغمبری و وخشوری ز تنگبار خدائی به تیمسار خرد رسید نامه…

مرا عالم وطن باشد بشر خویش نخواهم غیر ازین بنگاه و بنیاد جز این افسانه باشد هر چه گوئی زمین از خاک و مردم ز…

ماده تاریخ دیگر هم عبدالله راد امیر روشن دل ورای چون عزم سفر کرد بجاوید سرای زد کلک امیری پی تاریخ رقم «ابنای ادب یتیم…

گر آسمان به دلم صد کوه بار کند از نوک خامه خود فرهاد کوهکنم از روزگار سیه خار است در جگرم وز نام فرخ شه…

شیخ عبدالغفور تبریزی نه مسلمان نه قوم زردشت است هستش انگشتری بسوی قفا که در آن حلقه هر دم انگشت است

سپه را گاه زاری بر سپهسالار اعظم شد که از سوگش دل شه خسته و پشت سپه خم شد نه یک تن کم شد از…

دریده کوس و نفیر و علم شکسته ابوالفتح دراز گشته دم و پاردم گسسته ابوالفتح از آن سپس که چو گرگ اوفتاد در گله حق…

در ستایش فارس به گرد پارس حصاری ز پارسا گردست که عشق آنجا معمار و عقل شاگردست در آن رواق مثلث به روزگار دراز گروهی…

در آغاز سلطنت محمد علیشاه و امیدواری به همراهی وی با مشروطه و آزادی فرماید رایت و دیهیم و خاتم و کمر و تخت باد…

خدایگانا میرا اگر شنیدستی یکی فرشته نگهبان آفتاب آمد من آن فرشته روشن دلم که فکرت من بر آفتاب همی مالک الرقاب آمد

تو ای خاکدان پی برافراز آبی نپائی گر ایوان افراسیابی گر ایوان افراسیابی نپایی ازیرا که پی بر نهاده به آبی یکی بحر بی ساحلی…

به وزیر اوقاف وقت نگاشته است کارهای مملکت از قاف تا قاف ای وزیر جملگی اصلاح شد جز کار اوقاف ای وزیر این چه تحقیق…

ایضااز دیباچه شاهنامه گر ژنده گشت و کهن رختم چه باک که من بافنده هنرم جولاهه سخنم من شوخدیده نیم ز آیین رمیده نیم پاکست…

اندر پی اقتباس نورم همچون موسی ز نخله طور اخلاص مرا به حضرت خود دانی که عیان بود نه مستور مهر تو درون سینه من…

اف بر این دیوان سرا، لعنت بر این دیوان که برد ظلمشان در ظلمت از مه، نور و از شارق ضیا مردمی بیرون ز راه…

نقل از روزنامه ادب سال سوم ملک تجرید است بنگاهم که از روز ازل عزلت آنجا پیشکار است و قناعت پیشوا ناگوارستم مزعفر بر سر…

مرا یکسال افزون شد که از لطف نمودی وعده بفرستی الاغم اگر خود راست گفتی زود بفرست که اینک عازم ساوجبلاغم

لاله رنگ رنگ ازو روید بوستان بهار را ماند چشم شوخی گشوده بر رخ خلق نرگس آبدار را ماند از تبسم همی شکر ریزد لب…

گرفتن زن و افعی بسی بود آسان خلاف داشتن آن که مشکل آید و سخت زنان بگردن گردان بسخره طوق زنند چو مار گرزه که…

شنیده‌ام چو سلیمان به تخت داد نشست خرد به درگهش استاد و چشم فتنه بخفت ز دور دید که گنجشک نر به جفت عزیز ترانه‌خوان…

سردار مکریان که بدش نام سیف دین اندر هنر متین شد و اندر سخن بلیغ تیغی کشیده بود بر اعدای ملک و دین اندر نیام…

دستور در نوزدهم صفر هزار و سیصد و هشت آقامیرزا علی حکیم باشی را حضرت اقدس روحی فداه در مطایبه ببر الحکماء فرمودند و دستوری…

در ستایش صدر اعظم آنکه درگاهش با چرخ همی گوید نه مرا مانی و نه با تو رقیبستم که تو مطموره بیدادی و من دایم…

در خطاب به رضاقلیخان رفیع الملک رضاقلیخان ای خواجه ای که از سر صدق فکنده امر تو چون بنده حلقه در گوشم هنوز می وزدم…

خدایگانا تا کار ملک راست کنی بپاستادی و دیری ز پای ننشستی ز بس که رنج کشیدی به روزگار دراز فسرده شد دل و روشن…

تقریظ جریده تربیت در بذکاء الملک به تضمین نگاشته کلک تو بارک الله بر ملک و دین گشاده صد چشمه آب حیوان از قطره سیاهی…

به مستشار عدلیه بالبداهة نگاشته ز من ایصبا نهانی تو به مستشار برگو سحر آمدم به کویت به شکار رفته بودی خبر از وزیر جستم…

ایضا در ذم خر خر سبوی سر دره گوش خم پهلو کماسه پشت و کدو گردن و تکاو گلو چو آید آید با وی سبو…

اندرز به سپاس شکر کنید ای پسران وطن تا شود این فضل و کرم بر مزید زانکه خداوند جهان آفرین فاش سراید به کلام مجید…

اسامی کعبه بخوان اسامی و القاب کعبه را یکسر ازین دو بیت که این بنده ساختم انشی چو کعبه مکه و بکه است و تاسه…

نه مه غذای فرزند از خون حیض باشد پس آبله بر آرد صورت شود مجدر نه ماهه خون حیضی چون آبله بر آرد سی ساله…

متضمن چهار ماده تاریخ برای جشن تاجگذاری از ادیب الممالک اندر یاد داستانی لطیف و خوش دارم گفت در پیشگاه اقدس شاه خواستار طاعتی فراز…

گیرم که زبان به ناله نگشایم آه دل من بر آسمان آید در محضر عدل حق سکوت من بر سر ضمیر ترجمان آید

کارگزاران حضرت مستطاب اقدس والا روحی فداه یکشنبه یازدهم ربیع الاول یکهزار و سیصد و هشت بود که کارگزاران حضرت مستطاب اقدس والا روحی فداه…

شنیده ام که ازین خطه دیر گاهی علم سفر گزید و سبک رخت عافیت بربست گسست رشته پیوند خود ز مشرقیان به باختر شد و…

سال اشغال سال اشغال رفته از هجرت شب سه شنبه سلخ ماه صفر گشت در برج دلو کنگره منعقد ز اجتماع پنج اختر پنج کوکب…

در وجه تسمیه مهلبی مهلب ابن ابی صفره میرزادی را شنیده ام که زبونی رسید از قولنج برای داوری این درد ریخت زر چندان که…

در صدر فرمان لقب ادیب الممالکی خود از طرف مظفرالدین شاه نوشته به شکرانه آنکه یزدان پاک به ما داد سلطانی کشورش نداریم ازین گنج…