مطالع – صائب تبریزی

بی خبر از غفلت خویش است تا جان در تن است پای خواب آلود بیدارست تا در دامن است

به عادت هر کجا زهری است شیرین چون شکر گردد به جز هجران که هر دم تلخی او بیشتر گردد؟

بلایی نیست چون دل واپسی جانهای روشن را که می گردد گره در رشته سنگ راه، سوزن را

بخیل دوربین زان می کند وحشت ز صحبت ها که چون اعداد، رجعت در کمین دارد ضیافت ها

ای ز خاک افتادگان کاکلت سنبل یکی از هواداران رخسارت نسیم گل یکی

آشفته می شود ز نصیحت دماغ من دست حمایت است نفس بر چراغ من

از دست کار رفته بود پیش، کار ما در برگریز جوش زند نوبهار ما

ابر سیاه حامل باران رحمت است راحت درین بساط به مقدار زحمت است

وقت خواب ناز، آن مژگان بود خونریزتر پشت این تیغ سیه تاب است از دم تیزتر

هر داغ درین لاله ستان خیمه لیلی است هر خار بنی پنجره شمع تجلی است

نشاط ظاهر از دل کی برد غم های پنهان را؟ گره نگشاید از دل خنده سوفار پیکان را

می چکد چون شمع آتش از زبان خامه ام می کشد بر سیخ مرغ نامه بر را نامه ام

مرا از شکر نه کفران نعمت بسته لب دارد که شکر آشکارا بویی از حسن طلب دارد

لعل جان بخش ترا خط دورباش آفت است نیل چشم زخم آب زندگانی ظلمت است

گر چه در ظاهر به زه دارم کمان اختیار چون رگ سنگ است در دستم عنان اختیار

کجاست مشت زری تا چو گل به باد دهیم گهر کجاست که ریزش به ابر یاد دهیم

غم روی زمین ما را غبار دل نمی گردد که از گرد یتیمی آب گوهر گل نمی گردد

عشق می پاشد ز یکدیگر دل غم پیشه را توتیا می سازد آخر زور می این شیشه را

صندل بی مغز عالم گرده دردسرست نوش این محنت سرا آهن ربای نشترست

سلیمانی است حسن، انگشتری از حلقه مویش پریزادی است دست آموز، زلف آشنارویش

زخامی هر کبابی اشک خونین بر زمین ریزد کباب دل چو گردد پخته اشک آتشین ریزد

ز پیری حاصل من مد آه است که دود شمع کافوری سیاه است

روز در جام می آویز که در شب می ناب همچو آبی است که لب تشنه بنوشد در خواب

دلم ربوده خط شکسته بسته اوست که مومیایی دلها خط شکسته اوست

در گریه بی رخت مژه را اختیار نیست در رشته گسسته گهر را قرار نیست

در جوهر نهفته من سرسری مبین آیینه ام، به جامه خاکستری مبین

خرد دانست آن که جرم خویش را بیچاره شد آدم از جنت برای گندمی آواره شد

حسن هیهات است بردارد نظر از روی خویش گل ز شبنم می نهد آینه بر زانوی خویش

چه شد که مجلس ما را ز شمع زیور نیست بیاض گردن مینا ز صبح کمتر نیست

چشم صیاد تو ترسانده است چشم ناز را بی زبان کرده است سحر غمزه ات اعجاز را

تکیه گاه خلق، لطف حق تعالی بس بود بستر و بالین ماهی آب دریا بس بود

پیوسته ما ز فکر دو عالم مشوشیم ما از دو خانه همچو کمان در کشاکشیم

بی حیا گر غوطه در گوهر زند بی مایه است شرم روی نیکوان را بهترین پیرایه است

به ظاهر چین در ابرو گرچه آن نازآفرین دارد به قدر بند نی تنگ شکر در آستین دارد

به آسانی شود دلها مسخر گوشه گیران را ید طولاست در صید مگس ها عندلیبان را

بر جام باده چشم ندارد حباب من حسن برشته است شراب و کباب من

این شور در جهان نه از افلاک و انجم است هر فتنه ای که هست (به) زیر سر خم است

از موی چو کافور دلم بیت حزن شد سررشته خوشحالی من تار کفن شد

از خود گسسته، بار به دنیا نمی شود مریم گران ز حمل مسیحا نمی شود

آبروی دیده ها باشد ز اشک آتشین کاسه دریوزه می گردد نگین دان بی نگین

هر لحظه خرابم کند آن چشم به رنگی با فتنه شهری چند کند خانه تنگی؟

نیست سوی حق به جز تسلیم راهی بنده را جستجوی این گهر گم می کند جوینده را

ندارد حاجت تکرار گفتار تمام من که پیش از گوش در دل نقش می بندد کلام من

می خورد و فروزان شد و از شرم برآمد یاقوت لب یار عجب نرم برآمد

مسنج با دل شب فیض صبح انور را چه نسبت است به عنبر، بهار عنبر را؟

لازم یکدیگر افتاده است ناکامی و کام بیشتر از فصل ها در فصل گل باشد زکام

گر چنین جلوه گر آن سرو قباپوش شود طوق هر فاخته خمیازه آغوش شود

کجا شور قیامت تلخ سازد خواب شیرینم؟ که پای سیل می آید به سنگ از خواب سنگینم

غلیان ز دودمان وجود آشکار شد عالم پر از ستاره دنباله دار شد

عشق را چشم به سامان تن آسانی نیست راحتی نیست که در جامه عریانی نیست