مطالع – صائب تبریزی

خال است این که بر لب او چشم دوخته است؟ یا شبنمی در آتش یاقوت سوخته است

حاصل جمعیت عالم پریشانی بود بیشتر بیماری مردم ز مهمانی بود

چه خیال است کند مست ترا باده ناب مستی چشم ترا آب خمارست شراب

جز سرکشی از آدم بی درد چه خیزد؟ از خاک فرومایه به جز گرد چه خیزد؟

تا نقاب از رخ برافکنده است در مشکین پرند چشم مجمر آب آورده است از دود سپند

پلنگ اگر چه ز خشم آتش فروخته ای است نظر به گرمی خویت ستاره سوخته ای است

به هیچ جا نرسد زهد خشک صومعه داران که پای آبله دارست دست سبحه شماران

به چشم عاقبت بین هر که خود را دید در دنیا به میزان قیامت خویش را سنجید در دنیا

بعد سالی در گلستان جلوه ای گل کرد و رفت خنده ای بر بی قراری های بلبل کرد و رفت

با دل پر خون برون زان زلف شبگون آمدن هست با دست تهی از هند بیرون آمدن

اگر نه اشک مرادست بر گلو گیرد غبار خاطر من ماه را فرو گیرد

از شهد جهان جز غم و تشویش چه خیزد؟ از زاده زنبور به جز نیش چه خیزد؟

از جلوه ات ز هوش من زار می روم چندان که می روی تو من از کار می روم

یکی صد شد ز خط کیفیت چشم خراب تو مگر خط می کند بیهوشدارو در شراب تو؟

هر که از لاغری انگشت نما شد چو هلال چون مه بدر رسد زود به معراج کمال

نیست پروای علایق طبع وحشت دیده را خار نتواند گرفتن دامن برچیده را

میم در جام، اخگر در گریبان است پنداری گلم در دست، آتش در نیستان است پنداری

موی سفید صبحدم جان غافل است قد خمیده صیقل آیینه دل است

ماهی که عرض می دهد از فلس، مال خویش محضر کند درست به خون حلال خویش

گریه امروز به رنگ دگرم می آید (دل) سوختگی از جگرم می آید بوی

که دارم غیر خط تا از رخ او داد من گیرد؟ به جز گلچین که خون عندلیبان از چمن گیرد؟

قسمت روشندلان از زندگانی کلفت است چشمه حیوان ز آه خود نهان در ظلمت است

عیب مردم بر هنر تا چند بگزینی، بس است چون مگس بر عضو فاسد چند بنشینی، بس است

عالمی از منع زینت خرم و دلشاد شد زین مدد خرج لباسی مملکت آباد شد

شکرفروش مصر حلاوت زبان توست پرورده کنار نزاکت میان توست

ساده لوحانی که رو در کنج عزلت کرده اند وعده گاه عالمی را نام خلوت کرده اند

ز مستی دیگران را می کنی تکلیف می نوشی به عیب دیگران خواهی که عیب خویش را پوشی

ز بدگویان امان خواهی، ز غیبت پاک کن لب را به از ترک گزیدن نیست افسون مارو عقرب را

ذات حق را چون توان در این جهان ادراک کرد؟ در مکان چون لامکانی را توان ادراک کرد؟

دل به صحبت ذوق خلوت دیده را در بند نیست این نهال خوش ثمر را حاجت پیوند نیست

در دل معشوق جای خود ادب وا می کند بهله از کوتاه دستی بر کمر جا می کند

داستان عمر طی شد حرف او آخر نشد برگریزان زبان شد گفتگو آخر نشد

حسنت هلال را به سر آسمان شکست می خواست چله (را) بنشاند، کمان شکست

چون سویداست نهان در دل شب کوکب ما خط بیزاری صبح است سواد شب ما

چنین از می گر آن سیب زنخدان لاله گون گردد سرانگشت سهیل از زخم دندان جوی خون گردد

جای برگ گل به بستر اشک رنگینم بس است شعله آواز بلبل شمع بالینم بس است

تا مسیحا رفت از عالم دل خرم نماند سوزنی کز دل برآرد خار در عالم نماند

پند ارباب خرد پنبه گوش است مرا ناله نی حدی محمل هوش است مرا

به هر کس آسمان شد مهربان بیچاره می گردد چو گل را باغبان بندد کمر آواره می گردد

به دست من کمر نازک تو چون آید؟ مگر مرا ز کف دست مو برون آید

بزرگان را به تعلیم کسی حاجت نمی باشد ادیبی اهل دولت را به از دولت نمی باشد

باز سرمشق جنونم خط نازک رقمی است که دو نیم است ز عشقش دل هر جا قلمی است

آن که لب باز از سر رغبت به غیبت می کند حلقه ذکر خدا را طوق لعنت می کند

از شراب لاله گون همت دوبالا می شود هر که نوشد آب این سرچشمه رعنا می شود

از توست آنچه می دهی آن را به دیگران از دیگری است هر چه گره می زنی بر آن

یوسف از بی مهری اخوان به چاه افتاده است بی حسد نبود برادر گر پیمبرزاده است

هر که برگش بیش، وقت مرگ لرزد بیشتر از پریشانی گل صد برگ لرزد بیشتر

نگردم چون سبو غافل ز حفظ آبروی خود ز غیرت دست خود پیوسته دارم بر گلوی خود

می گشاید ذکر بر رویت در الله را نیست جز این حلقه دیگر حلقه آن درگاه را

من آن سیلم که منزل پیش راه من نمی گیرد غبار از گرم رفتاری مرا دامن نمی گیرد