متفرقات – صائب تبریزی

کدام شوخ که با من سر عتاب ندارد؟ کدام گوشه که چشمم گلی در آب ندارد؟ مرا که تشنه آن لعلم از عتاب چه پروا؟…

فکر دنیای دنی کار خدانشناس است هر چه در دل گذرد غیر خدا وسواس است لب ببند از سخن پوچ که صد پیراهن لاغری خوبتر…

عقل را از مغز بیرون داغ سودا می برد جذبه خورشید شبنم را به بالا می برد نوبهار مغفرت از مشرب ما سرخ روست ابر…

صبر مرا حواله به سیماب می کنی دلداری سفینه به گرداب می کنی ما همچو داغ لاله سیه روزگار و تو سیر سمن فشانی مهتاب…

سلاح جوهر ذاتی است شیرمردان را چه حاجت است به شمشیر تیزدستان را؟ ز خون هر دو جهان دست عشق مستغنی است چه احتیاج نگارست…

سبکروی به صف دشمنان شبیخون زد که نعل سیر به گلگون عزم وارون زد کنار خویش ز خون شفق لبالب دید چو صبح هر که…

زاهدان را گوشه خلوت بس است عارفان را نشأه وحدت بس است خاکساران بی نیازند از لباس سایه را افتادگی زینت بس است

ز دندان ریختن حرص کهنسالان فزونتر شد لب پرشکوه گردد چون صدف خالی ز گوهر شد کند اقبال دنیا سخت، دلهای ملایم را نمی گیرد…

روح را با تن شکم پرور برابر می کند بادبان را کشتی پربار لنگر می کند تخم نیکی را زمین پاک اکسیر بقاست قطره آبی…

رخ تو روی نگاه از پری بگرداند عنان دل ز بت آزری بگرداند چو آفتاب، مرا چند دربدر غم عشق به زیر خیمه نیلوفری بگرداند؟…

دل هر کس که از خورشید ایمان گشت نورانی بود از اشک دایم کار چشمش سبحه گردانی ز غفلت مگذران بی گریه ایام محرم را…

درویش خامش است ز مبرم کشنده تر از پشه هاست پشه خاکی گزنده تر خاموش بی کمال چو باروت بی صدا باشد ز پوچ گو…

در دل است آن کس که از نادیدنش دیوانه ایم آن که ما را دربدر دارد به او همخانه ایم بی تکلف یار خود را…

خون ز چشم عاشقان بیگناه آمد برون تا ز رویش آن خط عاشق نگاه آمد برون در کنار رحمت دریای بی پایان فتاد چون حباب…

خط ظالم از گل رخسار او کین می کشد انتقام بلبلان از باغ گلچین می کشد کوهکن را عشق اگر هم پله پرویز ساخت رشک…

چون لاله هر که باده حمرا نمی زند جوش نشاط چون خم صهبا نمی زند مجنون که از لباس تعلق برآمده است آتش چرا به…

چه زنگ از خاطر من دیده نمناک بردارد؟ چه گرد از روی برگ تاک، اشک تاک بردارد؟ نمی اندیشد از زخم زبان چون عشق کامل…

چشم مستت سرمه را بیهوشدارو می کند زهر قاتل وسمه را آن تیغ ابرو می کند بر گلستانی که آن شمشاد بالا بگذرد سرو را…

تماشای تو از دل سینه ها را پاک می سازد شکرخند تو جانها را گریبان چاک می سازد نمی آید ز شوخی بر زمین پا…

تا خیال عارضش در دیده مأوا کرده است گریه خونها خورده تا در چشم من جا کرده است مژده باد ای اختر طالع که چشم…

پنبه از بی طالعی ناخن به داغم می زند پرده فانوس، دامن بر چراغم می زند عشقبازان را نسیم زلف می آرد به رقص بوی…

به هرزه ناله و فریاد ای سپند مکن اگر ز سوختگانی صدا بلند مکن مباد ز هر ندامت گزد زبان ترا به تلخکامی عشاق نوشخند…

بلبل به ثنای تو گشوده است زبان را گل غنچه به پابوس تو کرده است دهان را در بندگی قامت موزون تو بسته است هر…

بدآموز قفس در آشیان مسکن نمی سازد ز چشم افتاده دام تو با گلشن نمی سازد ز عنوان بیاض دیده یعقوب شد روشن که دورافتادگان…

ای که گفتی نگاه خیره تو پرده شرم از میان برداشت: روی ازان روی می توان گرداند؟ چشم ازان چشم می توان برداشت؟

آن که صد شیوه به آن چشم سخنگو داده است چه اداها که به آن گوشه ابرو داده است آفتابی است دگر چهره رنگت امروز…

آسوده ای که لطف نمایان ندیده ای آن سینه را ز چاک گریبان ندیده ای از شوخی نگاه در آن چشم غافلی در قطره چار…

از سخن چند چو سی پاره پریشان گردی؟ مهر زن بر لب گفتار که قرآن گردی جگر خود مخور از حسرت گلزار خلیل آتش خشم…

آتش افروز جنون شد دامن صحرا مرا طشت آتش ریخت بر سر لاله حمرا مرا هر سر راهی به آگاهی حوالت کرده اند ناله نی…

یادگار عشق داغی در دل دیوانه ماند شمع رفت از انجمن، خاکستر پروانه ماند گریه ام در دل گره شد، ناله ام بر لب شکست…

هر که پیش از مرگ مرد از یک جهان غم شد خلاص هر که بیرون رفت از عالم، ز عالم شد خلاص تنگدستی راست لازم…

نمی کردم به نیرنگ خزان ترک وفاداری اگر روی دلی از غنچه این باغ می دیدم

نرمی حصار عافیت جان روشن است از موم پشت آینه بر کوه آهن است قانع به دستبوس شدن زان جهان حسن از بحر تشنه را…

موجه ای کو که ز دریا نبود ما و منش؟ یا حبابی که نه از بحر بود پیرهنش خبر یوسف گم گشته ما بی خبری…

مرا گشایش خاطر ز دامگاه بلاست کمند وحدت من چارموجه دریاست گره ز کار کریمان گشاده گردد زود حباب نیم نفس بار خاطر دریاست گریختیم…

ما به زور اشک، موج از روی جیحون می بریم چین جوهر از جبین تیغ بیرون می بریم منع ما دریاکشان ای زاهدان از ابلهی…

گرفتار محبت دوست از دشمن نمی داند ز راحت دشمنی ها گلخن از گلشن نمی داند به ریزش می توان تسخیر خوبان کرد، چشم من!…

کو عشق تا به هم شکند هستی مرا؟ ظاهر کند به عالمیان پستی مرا تا آتش از دلم نکشد شعله چون چنار باور نمی کنند…

کسی چون چشم ازان رخسار آتشناک برگیرد؟ که انگشت از اشارت کردنش چون شمع درگیرد توان کردن به وحشت سرکشان را زیردست خود که کوه…

فضای چرخ تنگی می کند بر مغز پرشورم قبای دار کوتاه است بر بالای منصورم چنان باریک بین گردیده ام از عاقبت بینی که جوی…

عمر را سازد دو بالا، دیدن بالای او خضر و عمر جاودان، ما و قد رعنای او خواجه مستغنی ز دین من به دنیای دنی…

(صبا در هم خبر از طره جانانه می گوید سخن های پریشان با من دیوانه می گوید) (سری خم کرده ابرویت به سوی چشم، می…

سرو را از جلوه مستانه از جا می برد خنده او تلخکامی را ز صهبا می برد قسمت سوداگر بیت الحزن دست تهی است صرفه…

(سپندی شد عقیق صبر در زیر زبان ما را به داغ تشنگی تا چند سوزی زان لبان ما را؟) (کمان بیکار گردد چون هدف از…

ز هر نهال به قد سرو اگر زیاده بود نظر به قامت رعنای او پیاده بود حریص بیش ز اندازه رزق می طلبد همیشه لقمه…

ز درد می دل زهاد با صفا نشود که چشم آبله روشن به توتیا نشود پس از فراق، قلم نیست بر شکسته دلان چو نی…

رنگ بر روی گل آید ز وفاداری ما سرو بر خویش ببالد ز هواداری ما به دم عیسی اگر ناز کند جا دارد نسخه از…

راز عشق از دل بی تاب نیاید بیرون گل از آتش، شکر از آب نیاید بیرون نگه از چشم کبود تو چه خوش می آید…

دل عاشق به جنت قانع از دلبر نمی گردد تسلی تشنه دیدار از کوثر نمی گردد نیم غافل ز پاس زیردستان در زبردستی چو گوهر…

درین ریاض کسی خوشه اش دو سر دارد که غیر اشک دگر دانه ای نمی کارد ازان ز عمر ابد کامیاب شد ابلیس که سر…