فی ما یتعلق باحوال الباطن و المرید اوحدالدین کرمانی

از عمر نصیب جاودانی برگیر سرمایهٔ حاصل جوانی برگیر می دان که حیات همچو گنجی است روان از گنج هر آنچ می توانی برگیر اوحدالدین…

آن را که قناعتش صناعت باشد هر چیز که گفت و کرد طاعت باشد زنهار طمع مدار الّا به خدا کاین رغبت خلق نیم ساعت…

ای اطلس دعوی تو را معنی بُرد فردا به قیامت این عمل خواهی بُرد شرمت بادا اگر چنین خواهی زیست ننگت بادا اگر چنین خواهی…

ای دل تو طربناک نئی حیران باش رنج تو زدانش است و رو نادان باش خواهی که زدست دیو مردم برهی مانند پری زآدمی پنهان…

ای دوست تو در جوال افسانه مباش پا بستهٔ دامهای بی دانه مباش مقصود ازین حدیث پیوند دل است چون دل به دل آشناست بیگانه…

با دل گفتم که این چه زیر و زبری است میل تو مدام سوی شاهد از چیست دل گفت مرا چونک در او می نرسم…

بیگانه صفت دلا هوایی می زن گه گه لافی زآشنایی می زن زآن پیش که دست اجلت گیرد باز در راه خلاص دست و پایی…

تا ظن نبری که غمخوری درویشی است یا بی کسی و مختصری درویشی است تو پنداری که مفلسان درویشند سرمایهٔ هر توانگری درویشی است اوحدالدین…

چون این ره را تو مشتری بی چیزی باید که به هر واقعه ای نگریزی تو پنداری که رایگانش یابی نی نی غلطی جان کنی…

در دست تکلّف چو اسیری ای دل بر طبع خودت نیست امیری ای دل جهدی بکن از سر تکلّف برخیز در پای تکلف به چه…

در کار آویز و گفت و گو را بگذار کز گفت نشد هیچ کسی برخوردار از گفت چه سود، کار می باید کرد باری بکنی…

درویش همیشه بی نوا اولی تر نزل ره درویش بلا اولی تر آنجا که نشان جان نباشد لایق گر ترک کنی کار تو را اولی…

ره رو همه در حمایت صدق خود است در راه خدا رهرو و رهبر خرد است با عُجب و غرور سخت بد باشد نیک بد…

شرمت بادا ازین تباهی کردن زین ترک اوامر و نواهی کردن گیرم که جهان سران سران ملک تواند جز آنک رها کنی چه خواهی کردن…

کنجی و قناعت از قباد و کی به نزدیک تو خوار است و زملک ری به چون نیست زرنج من وز نعمت تو راحت خلق…

ما را تو مدام دل به مستی ندهی وز هستی خویش تا نرستی ندهی تا هستی و نیستیت یکسان نشود باید که تو نیستی به…

هر دل که درو مایهٔ تجرید کم است بیهوده همه عمر ندیم ندم است جز خاطر فارغ که نشاطی دارد دیگر همه هرچ هست اسباب…

یا قلب ترید وصله مجّانا هذا هوس و لیته ما کانا فی النار ولَو بجنّة یلقانا دع یلقانا لعله یلقانا اوحدالدین کرمانی

از پستی اگر طالب بالا گردی شک نیست که همچو عقل والا گردی تو از سر ابر در بُن دریا اُفت چون قطره مگر لؤلؤ…

از طعم لب تو در شکر چیزی هست وز نور رخ تو در قمر چیزی هست منکر مشو ای دوست که در عالم فقر بیرون…

آن نیست جهان و جان که پنداشته‌ای این است ره وصل که بگذاشته‌ای آن چشمه خورد خضر ازو آب حیات در منزل تست لیکن انباشته‌ای…

آنها که سرانند به سرگردانند با سر زسری خویش سرگردانند سررشتهٔ مقصود به دست کس نیست در پای مراد جمله سرگردانند اوحدالدین کرمانی

ای دل چو خراب گشتی آباد شوی چون بندهٔ عشق گشتی آزاد شوی مادام که شادی طلبی غمگینی هرگه که به غم شاد شوی شاد…

ای شب منم [و] وصال جانان امشب بگریخته از زمانه پنهان امشب ما را به تو حاجت است می دان امشب تعجیل مکن به صبح…

با راهرو گفت خسته می دار ای دل یا ما به امید بسته می دار ای دل ما را به شکستگان نظرها باشد ما را…

پایی نه که سوی وصل بشتابد دل پشتی نه که از تو روی برتابد دل نه دسترسی نه پایگاهی دل را تا خود سر این…

تا نان حرام و آب یک روزهٔ ما بیرون نشود زکاسه و کوزهٔ ما می خندد روزگار و می گرید عمر بر طاعت و بر…

چون از سر جد پای نهادی در کار سررشتهٔ خود به دست عشقش بسپار می کوش به قدر جهد و دل خوش می دار کاو…

در پختهٔ عقل بنگر از دیدهٔ دل تا فایده چیست ای پسندیدهٔ دل در خدمت خلق صحبت عامی چند آن جمله بود اساس در دیدهٔ…

در کعبهٔ دل اگر تو حاضر باشی مانندهٔ کعبه سخت ظاهر باشی از خود نفسی اگر مجرّد گردی به زانک همه عمر مجاور باشی اوحدالدین…

درویش کسی بود که در خود نگرد خود را ز جهان نفس بیرون شمرد دنیاش نباشد غم عقبی نخورد آن است رونده کاین چنین ره…

روزی زقضای آسمانی ای دل باشد که نکو شود چه دانی ای دل تا در غم رنج بی کرانی ای دل خوش باش که آن…

شاهان جهان چاکر درویشانند عالم همه خاک در درویشانند معصومانی که ساکنان قدسند با این همه اجرا خور درویشانند اوحدالدین کرمانی

گر دل زتو بگسلد به غم بشکنمش یا از بر خویشتن برون افکنمش گر دیده به غیر تو به کس در نگرد یا پُر کنمش…

مستم دارد زباده ساقی پیوست مستی که بود جام می اش دور از دست این کار نگر که مر مرا افتاده است یاران همه از…

هر دل نبود قابل اسرار خدا در هر کویی نگنجد ابرار خدا هستند عقول یکسر ار درنگری سرگشته و واله شده در کار خدا اوحدالدین…

یا روی دلم به سوی دیگر گردان یا مقصد خود مرا میسّر گردان گه عاشق و گه عشق و گهی معشوقه معذورم دار اگر شوم…

از دفتر عشق حرف می خوان و مگو مرکب زپی قافله می ران و مگو خواهی که دل و دین به سلامت ماند می بین…

آزادی مرد هر چه خواهی ارزد و این حال زماه تا به ماهی ارزد افسوس که از دست بدادی به هوس آن درویشی که پادشاهی…

آن نقطه که در فقر نهان آوردند از بهر بسی زنده دلان آوردند دیوان صفا که پنج نوبت می زد افسوس که قومی به زیان…

آنی که فلک با تو درآید به طرب گر آدمئی شیفته گردد چه عجب جز بندگی تو من نخواهم کردن خواهی بطلب مرا و خواهی…

ای دل چو شمار کارها خواهد بود از خود به بطالتی چرایی خشنود زان پیش که سرمایه زیان بیند و سود سودی بطلب وگرنه چون…

ای گل چو زغنچه نوبهارت کردند پاکیزه تر از آب زلالت کردند در حال کشیدی تو سر از رعنایی تا از سر دست پایمالت کردند…

با دل گفتم هزار افسانه به عقل تا بوک نگاه دارد او خانه به عقل شد خانهٔ نام و ننگ ویران و هنوز می ننشیند…

بی روی توَم زخویشتن دل بگرفت وز درد توَم زمرد و زن دل بگرفت از من دل من گرفت [و از دل] من نیز از…

تا قسم من سوخته خود حرمان است یا خود غم عشق درد بی درمان است القصّه به هر کسی که در می نگرم همچون من…

چون بی خبران مگرد هر دم به دری پادار و زسر مرو به هر درد سری تلخی و خوشی جمله عالم خوابی است بیدار شوی…

دانی چه بود جان و جهانِ درویش دانی چه بود امن و امانِ درویش آن ملک که بی امان و بی خصم بود دانی که…

در کوی قناعت ار سپنجی داری در هر قدم آراسته گنجی داری وز هر چه نه بر مراد تو خواهد بود رنجیده شوی دراز رنجی…

درویشان را بر همه عالم پیشی است درویشان را کمینه سودی بیشی است این محتشمی که عاقلان می طلبند چون در ره درویش بود درویشی…