غزلیات ادیب الممالک

نادیده چنان مست تمنای تو گشتم کاول قدم از عمر گرانمایه گذشتم اندر طلب روی تو در دوزخ محنت چون عابد گریان پی نادیده بهشتم…

ماده تاریخ تجدید یکی از بناهای شهر قم ای فلک لاجورد گر بزمین بنگری تن بتواضع دهی سر بسجود آوری چرخی بینی بخاک مطلع جانهای…

سزد ار سجده برد میر فراهانی را گر ز خاقان گذرد مرتبه خاقانی را ای امیر قرشی زاده کت اعجاز سخن بند بر ناطقه زد…

در وصف پرنس ارفع الدوله بنور عقل نخستین و ذات موجد دانش به باب حکمت و محراب علم و مسجد دانش که چون مؤید عدل…

حماسه گر چه دارم مردمی بسیار ازین مردم نیم همچو دیوان نیز با چنگال و شاخ و دم نیم در بلاد خود غریبم زانکه ناجنسند…

تقدیم دوست کردم تصویر خویشتن را تا جای من ببوسد آن روی چون سمن را ای عکس چهره من چو میرسی به کویش در پای…

بپای آل علی هر که روی زاری سود ز دستبرد حوادث در این جهان آسود بگیر دامن احفاد مرتضی کاین قوم ز آفریده فرازند و…

آن خمیری را کز آب سلسبیل با دم عیسی سرشته جبرئیل دست مریم گشته بیرون ز آستین پخته زاو نان و برنج و زنجبیل بوده…

موشح بنام بدرالدوله سلطان بیگم بوسه شیرین اگر زان لعلم ارزانی شود دل رها از درد و تن دور از گرانجانی شود روزی آید کان…

مخور جانا فریب از گنج گیتی مشو اندوهگین از رنج گیتی پیاده پیل گردد شاه ماتت همی در بازی شطرنج گیتی همه دانشوران مستند و…

سیم شعبان در تبریز منظوم داشته است ای ملک از همتت سرسبز شد بستان گیتی شادمان زی کز تو شد آباد شارستان گیتی گشت محکم…

در نکوهش رشوه امجدی در رشوه خوردن اهل جد شد همزه اش را در دلش کردم مجد شد باد رحمت دائما بر اعتقادش زانکه او…

حکیم دانا میرزا ابوالحسن جاوه فرماید ملک درویشی نه پنداری که بی لشکر گرفتم این ولایت من بآه خشک و چشم تر گرفتم من بحول…

ترجمه از عربی بار خدایا توئی که باطن اسرار دانی در روز روشن و به شب تار خسته ز درک مشیتت همه افهام خیره ز…

بسفر رفت نگار من و من شیفته وار در صف باغ شدم با دلی از غصه فکار دیدم اندر لب جو سنبل و گل نرگس…

اندرز بر سبیل غزل آن شنیدستم که از هومر حریفی ز اهل درد چامه ای آکنده از دشنام خود درخواست کرد گفت چون درخورد مدحت…

منچوری می گوید در بند اسیری ندهم هرگز تن ور تفته شوم بکوره همچون آهن آزادی خویش ار همی جویم من یا تاج و نگین…

ماده تاریخ حاجی آقا محسن عراقی چو پنچ و بیست ز سال هزار و سیصد رفت از آنزمان که به یثرب ز مکه احمد رفت…

سه‌شنبه خواند مرا آن صنم به خانه خویش که مرهمی نهد از راه مهر بر دل ریش سه شنبه گشت دوشنبه دوشنبه آدینه کنون بینم…

در نکوهش امجدالسلطان نامی که در عدلیه معاونت داشته فرماید به نخواهد گشت هرگز کار دیوان عدالت تا که دارد امجدالسلطان در آن مسند دخالت…

حاج باقر جان بقر بودی چرا بیقور گشتی گاو بودی خر شدستی مار بودی مور گشتی فرض با منکر شدی بر فسق خود اقرار کردی…

تضمین غزل خواجه شیراز چو مجلس وکلا را ملک مؤسس شد ستاره ای بدرخشید و ماه مجلس شد عنایت شه و بخشایش ولیعهدش دل رمیده…

باد نوروزی به بستان مشک و کافور آورد ابر فروردین نثار از در منثور آورد چهره گل آب و رنگ از روی غلمان میبرد طره…

امیر یا غم بدرت بکاست همچو هلال شدی ز مویه چو موی و شدی ز ناله چو نال ز بس سرود مناعت نواختی شب و…

مهر در بیت الشرف شد ما به زندان اندریم ماه طالع گشت و ما با نحس کیوان اندریم غرقه دریای اشگیم از غمش سر تا…

لسان را سحر در طی لسانست مه و خورشیدش اندر طیلسانست عروس فضلش اندر حجله طبع چو در فردوس خیرات حسانست لسانا ای که کلک…

سراج الهدی حاج ملاعلی که نفسی زکی بود و حبری ملی کنوز حکم در دلش مختفی رموز هدی از لبش منجلی دلش گنجی از ما…

در نکوهش تقویم نگاران تازه اندرین همسایگی دانم یکی مردی کهن روز و شب با جفت خود پرخاشجوی اندر سخن هرچه زن گوید خلاف آن…

حاجی ملک التجار در جواب نوشته و در دیوان ادیب ضبط است روزگار زن جلب پرور خرابست ای ادیب چشمه ای از دور اگر بینی…

تاریخ و مرثیه شیخ نظر علی تاریک شد جهان ز ملال نظرعلی دریا کریست خون ز خیال نظرعلی ابر آورد قطیفه زنهار در کنار گوید…

باشد دوشنبه موعد دیدار آن پری میدان جان فشانی و بازار دلبری دلال عشق و یار خداوند مالدار بوسه متاع و هوش ثمن روح مشتری…

اگر یک تن به گیتی درد یاران را طبیبستی خداوند محبت شاه مهرویان حبیبستی ز صوت عندلیب اندر چمن جانها برقص آید مگر در وصف…

مکالمه تخت و تاج بمناسبت وقعه هفتم محرم تخت با تاج همی گفت که ای افسر کی گر شهنشاه کند عزم سپاهان از ری آذر…

گیتی شده از شکوفه چون مینو از لاله لعل و از گل خوشبو این سال چهارم است کامد باز گل در صف باغ و آب…

سحر بشارتم از دور مهر و ماه آمد که گاه جشن همایون پادشاه آمد نجوم ثابته در پرده افق یکبار نهان شدند و نهفتند رخ…

در مشهد کویت آمده بود سرمست دی از خمار باده مادر زن خویش را گرفت او چون توپ بیاری عراده نیمی چو ز شب گذشت…

چینیان ای حضرت بودا و خداوند جهان پا مال غم است مسقطالراس شهان اژدرهائی کشیده او را بدهان منچوری را ز کام اژدر برهان

تاریخ وفات میرزا حسینعلیخان فرزند نظام السلطنه سخت باشد خزان سرو و سمن خاصه در چشم بلبلان چمن ای دریغا که شام تیره ما بغم…

ایضا از زبان چین چینیان باک مدارید و دل آسوده شوید هم به پیروزیتان باد و اقبال نوید چین بسی لشکری بری و بحری دارد…

آمد ز سفر موکب والای ولیعهد تابید چو مه طلعت زیبای ولیعهد شد صدرنشین شمس به بیت الشرف اندر تا بوسه زند خاک کف پای…

یک سوزن و یک سنجاق بودند به سوزندان مانند دو تن عیار افتاده به یک زندان سنجاق به سوزن گفت کار تو در اینجا چیست…

مطرب ساوجبلاغ زاغ و کلاغ است بربط و طنبور آن صدای الاغست شوره گز و تنگز و سپند و شتر خار سرو و گل و…

گویند در دهی رفت بزغاله ای ببامی برطرف بام می کرد چون غافلان خرامی طباخ آرزویش اندر تنور سینه در دیگ فکر می پخت هر…

زمانه کرد در این سرزمین غریبم باز فکنده دور ز محبوب و از حبیبم باز بجای آنکه چو طوطی شکر خورم ز لبش قرین ناله…

در ستایش دانش بپارسی سره از آندمی که پدیدار گشت هوش نخست پی نماز کمر بست پیش یزدان چست چو سرور است شد و چون…

چین ای دختر خوبرو بدین طبع بلند از بام سپهر بر جهانی تو سمند کن جهد و بدر سلسله و بگسل بند نه تن بقضا…

تاریخ رحلت شمس المعالی فغان کن ماتم شمس المعالی شکست آمد بر این طاق هلالی ز سوگش جامه ایام گردید سیاه و تیره چون رخت…

ای نگهبانان آیین ای دلیران در حروب ای مدیران جراید ای خطیبان در خطوب ای حواریون احمد ای هوا خواهان حق ای بزرگان قبایل ای…

ازین مکتوب دانستم که دلدارم غمی دارد چو زلف خود شبی تاریک و روز درهمی دارد چرا نالد ز غم ماهی که بر تخت شهنشاهی…

وزرا پاسبان پادشهند وزرا خسروان بی کلهند وزرا در سپهر دولت و ملک تیر و کیوان و آفتاب و مهند صدر دیوان ستون ایوانند شمع…