رباعیات فارسی میرزا غالب دهلوی

غالب روش مردم آزاد جداست رفتار اسیران ره و زاد جداست ما ترک مراد را ارم می دانیم وان باغچه ضبطی شداد جداست

زین رنگ که در گلشن احباب دمید پژمرد گل و لاله شاداب دمید در کلبه اقبال ترقی طلبان گر مهر فرو نشست مهتاب دمید

در عهد تو و منست در هفت اقلیم برخاستن امید و خون گشتن بیم از جلوه چه ماند تا بسازند بهشت از شعله چه ماند…

تا چند به هنگامه سلامت باشی تا چند ستمکش اقامت باشی گفتی که نباشد شب غم را سحری حیفست که منکر قیامت باشی

ای جام شراب شادکامی زده ای در جور دم از بلندنامی زده ای یاد آر ز من چو بینی اندر راهی تنها رو خسته خرامی…

امروز که روز عید نوروز بود روزی فرخنده و دل افروز بود هر عیش و نشاطی که درین روز بود هر روز ترا ز بخت…

هر چشمه به بحر همعنان ست اینجا هر خاربنی ثمرفشان ست اینجا از حاصل مرز و بوم بنگاله مپرس نی خامه و هیمه خیزران ست…

غالب غم روزگار و بارش نکشد وز حور بهشت انتظارش نکشد دارد تن و تن ز درد زارش نکند دارد دل و دل به هیچ…

زین سان که همیشه در روانی ماییم سرچشمه راز آسمانی ماییم بخشی ز دساتیر بود نامه ما ساسان ششم به کاردانی ماییم

دانیم که آیین شکایت نه نکوست ما را سخن از مرگ خود و صورت اوست دانست و نیامد و نپرسید و ندید هم خسته دشمنیم…

بینایی چشم مهر و ماهست این خواب پیرایه پیکر نگاهست این خواب بر صحت ذات شه گواهست این خواب بیداری بخت پادشاهست این خواب

ای تیره زمین که بوده ای بستر من هر خاک که با تست همه بر سر من زر بهر کسان و بهر من دانه و…

آن خسته که در نظر به جز یارش نیست با سود و زیان خویشتن کارش نیست طالب ز طلب رهین آثارش نیست هر چند حنا…

نی کشته زخم ناوک و شمشیرم نی خسته ناخن پلنگ و شیرم لب می گزم و خون به زبان می لیسم خون می خورم و…

غالب چو ز ناسازی فرجام نصیب هم بیم عدو دارم و هم ذوق حبیب تاریخ ولادت من از عالم قدس هم شورش شوق آمد و…

سر تا سر دهر عشرتستان تو باد صد رنگ گل طرب به دامان تو باد عید است و بهار خرمی ها دارد جان من و…

در باغ مراد ما ز بیداد تگرگ نی نخل به جای ماند نی شاخ نه برگ چون خانه خرابست چه نالیم ز سیل چون زیست…

بسمل که سخن طراز مهرآیین ست ارزش ده آن و مایه بخش این ست او پادشه ست گر سخن اقلیم ست او پیشروست گر محبت…

ای آن که هما اسیر دامت باشد صاف می خسروی به جامت باشد تسبیح به هر اسم الهی که بود آغاز ز ابتدای نامت باشد

آن را که بود درستیی در فرجام هم محرم خاص آید و هم مرجع عام آسان نبود کشاکش پاس قبول زنهار نگردی به نکویی بدنام

نازم به نشاط این چنین برگشتن رمزیست نهفته اندرین برگشتن سرمایه نازش ست و پیرایه حسن برگشتن مژگان بود این برگشتن

غالب چو ز دامگه بدر جستم من آخر ز چه بود این همه برگشتن باید که کنم هزار نفرین بر خویش لیکن به زبان جاده…

زانجا که دلم به وهم در بند نبود با هیچ علاقه سخت پیوند نبود مقصود من از کعبه و آهنگ سفر جز ترک دیار و…

داری چه هراس جان ستانی از مرگ؟ می جوی حیات جاودانی از مرگ از سوز حرارت غریزی داغم ناسازترست زندگانی از مرگ

بر قول تو اعتماد نتوان کردن خود را به گزاف شاد نتوان کردن از کثرت وعده های پی در پی تو یک وعده درست یاد…

ای آن که گرفته ام به کوی تو پناه رانی چو به عنف از در خویشم ناگاه تا کعبه روم ز درگهت رو به قفا…

امروز شراره ای به داغم زده اند نشتر به رگ صبر و فراغم زده اند از کثرت شور عطسه مغزم ریش ست تا عطر چه…

گویند جهانیان دورویند، مگوی گر بد منکوه ور نکویند، مگوی هر چند که بد زیستم و بد مردم نیکان پس مرده بد نگویند، مگوی

غالب به گهر ز دوده زاد شمم زان رو به صفای دم تیغ ست دمم چون رفت سپهبدی زدم چنگ به شعر شد تیر شکسته…

زان دوست که جان قالب مهر و وفاست گر دیر رسد پاسخ مکتوب رواست زان اشک که ریخت دیده هنگام رقم فی الجمله نورد نامه…

دارم دل شاد و دیده بینایی وز کری گوشم نبود پروایی خوبست که نشنوم ز هر خودرایی گلبانگ انا ربکم الاعلایی

باید که جهانی دگر ایجاد شود تا کلبه ویران من آباد شود در عالم انبساط از من خوشتر مطرب که به سوز دگران شاد شود

ای آن که دهی مایه کم و خواهش بیش آن روز که وقت بازپرس آید پیش بگذار مرا که من خیالی دارم با حسرت عیشهای…

یارب نفس شراره خیزم بخشند یارب مژه های دجله ریزم بخشند بی سوز غم عشق مبادا، زنهار جانی که به روز رستخیزم بخشند

گیرم که ز دهر رسم غم برخیزد غمهای گذشته چون به هم برخیزد مشکل که دهید داد ناکامی ما هر چند که فرجام ستم برخیزد

غالب آزاده موحد کیشم بر پاکی خویشتن گواه خویشم گفتی به سخن به رفتگان کس نرسد از بازپسین نکته گزاران پیشم

روی تو به آفتاب تابان ماند خوی تو به سیل در بیابان ماند زین گونه که تار و مار باشد گویی زلف تو به ما…

خوشتر بود آب سوهن از قند و نبات با وی چه سخن ز نیل و جیحون و فرات این پاره عالمی که هندش نامند گویی…

باید که دلت ز غصه در هم نشود از رفتن زر دستخوش غم نشود این سیم و زرست خواجه این سیم و زرست غم نیست…

ای آن که به دهر نام تو شاهرخ است پیوسته ترا به حضرت شاه رخ است نازد به تو شه که باشد اندر شطرنج امید…

یک روز به ترک یاوه گویی غالب رخ روز دگر به باده شویی غالب زین توبه بی بقا چه جویی غالب توبه تب نوبه است…

یارب سودی به روزگاران ما را وجه گل و مل به نوبهاران ما را صرف نمک و جو چه قدر خواهد شد گنجینه این صومعه…

منصور غمش ز نکته چینان چه بود؟ در راست خطر ز همنشینان چه بود؟ چون عاقبت یگانه بینان دارست دریاب که انجام دوبینان چه بود

غالب به سخن گرچه کست همسر نیست از نشئه هوش هیچت اندر سر نیست می خواهی و مفت و نغز وانگه بسیار این باده فروش…

رنجورم و می به دهر درمان بودم نیروی دل و روشنی جان بودم گفتم به پدر که خو به می نوشی کن تا باده به…

خواهم که دگر سخن به پیغاره نم تا جان ستم رسیده را چاره کنم رسم ست جواب نامه چون نیست جواب باید که تو پس…

بر دل ز دو دیده فتح بابست این خواب باران امید را سحابست این خواب زنهار گمان مبر که خوابست این خواب تعبیر ولای بوترابست…

ای آن که به راه کعبه رویی داری نازم که گزیده آرزویی داری زین گونه که تند می خرامی دانم در خانه زن ستیزه خویی…

هستم ز می امید سرمست و بس است دارم سر این کلاه در دست و بس است گر ارزش لطف و کرمی نیست مباش استحقاق…

گردیدن زاهدان به جنت گستاخ وین دست درازی به ثمر شاخ به شاخ چون نیک نظر کنی ز روی تشبیه ماند به بهایم و علفزار…