مختارنامه – عطار نیشابوری

گه دستخوشِ زمانه خواهیم شدن گه پیشِ بلا نشانه خواهیم شدن چون نیست بجز فسانهای کارِ جهان در خواب، بدین فسانه خواهیم شدن

گلهای حقیقت بنرُفتیم یکی دُرهای طریقت بنسفتیم یکی از بسیاری که راز در دل داریم بسیار بگفتیم و نگفتیم یکی

گل گفت چو نیست هفتهای روی نشست از کم عمری پشت امیدم بشکست هر چند چو آتشم بدین سیرآبی بر خاک فتاده میروم باد به…

گل از پی عمری به طلب میآید از پردهٔ غنچه زین سبب میآید گل نیست که آن غنچه نمود از پیکان جان است که غنچه…

گفتم شب و روز از پی این کار شوم تا بوک دمی محرم اسرار شوم زان میترسم که چون بر افتد پرده من در پس…

گفتم چه کنم ز پای در میآیم زان پیش که هر روز به سر میآیم گفتا چه کنی خاکِ درِ من باشی تا هر روزی…

گر هست دلی، ز عشق، دیوانه به است چه عشق کدام عشق افسانه به است روزی دو ز خانه رخت بردیم برون با خانه شدیم…

گر من به هزار اهرمن مانم باز به زانکه به نفس خویشتن مانم باز از من برهان مرا که درماندهام مگذار مرا که من به…

گر فقر شود ای که چه خوش خواهد بود در دام مرو که کیسه کش خواهد بود تا بودن ما عظیم ناخوش چیزی است نابودنِ…

گر دل گویم ز غایت مشتاقی از دست بشد باده بیار ای ساقی ور جان گویم در ره تو فانی شد جان فانی شد کنون…

گر خواهی تو که وقت خود داری گوش دم در کشی و به خویش بازآری هوش گر هر دو جهان چو بحر آید در جوش…

گر پرده ز روی دلستان برگیری هر پرده که هست در جهان برگیری چون زندگی از عشق تو داریم همه وقت است که این بدعت…

گاهی چو گهر ز تیغ میتابی تو گاه از دل پر دریغ میتابی تو ای ماه زمین و آسمان جانم سوخت آخر ز کدام میغ…

گاه از غم اودست ز جان میشویی گه قصهٔ او به دردِ دل میگویی سرگشته چرا گِردِ جهان میپویی کار از تو برون نیست کرا…

کو دل که بداند نفسی اسرارش کو گوش که بشنود دمی گفتارش آن ماه جمال مینماید شب و روز کو دیده که تا برخورد از…

کاری که ورای کفر و دین میدانم آن دوستی تست، یقین میدانم در جانِ من، آن سلسله کانداختهای هرگز نشود گُسسته، این میدانم

عمریست که شرح حال تو میگویم واندوه تو با خیال تو میگویم چون هست محال آنکه کس در تو رسد باری سخن وصال تو میگویم

عمرت که میان جان و تن گرداند یا قطرهٔ تو دُرِّ عدن گرداند پیوسته تو میگریزی و حضرتِ ما خواهد که تو را چو خویشتن…

عالم همه گفت و گوی خود میبیند بر سالک جست و جوی خود میبیند هرچیز که هست جمله چون آیینهست در دست گرفته روی خود…

صد قطره که یک آب نماید جمله چون روی به اصحاب نماید جمله هر بیداری که در همه عالم هست در پرتو او خواب نماید…

شمع آمد وگفت سوز جان خواهم داشت تا روز مصیبت جهان خواهم داشت هر اشک که بود با کنار آوردم یعنی همه نقد در میان…

شمع آمد و گفت میفروزم همه شب کز سوختن است همچو روزم همه شب هر چند زبان چرب دارم همه روز از چرب زبانی است…

شمع آمد و گفت کار در کار افتاد در سوختنم گریستن زار افتاد از بس که عسل بخوردم از بیخبری در من افتاد آتش و…

شمع آمد و گفت دوربین باید بود در زخم فراق انگبین باید بود میخندم و باز آب حسرت در چشم یعنی که چو جان دهی…

شمع آمد و گفت جان نگر بر لبِ من گردون به خروش آمد از یاربِ من وین طرفه که روز شادیم شب خوش کرد در…

شمع آمد و گفت این سفر افتاد مرا کز رفتن آن صد خطر افتاد مرا سر در کَنَبَم تمام، گویی که نبرد این کار نگر…

شمع آمد و گفت آتش و گازست عظیم زین سرزنش و ازان گدازست عظیم وین سوختنم که هر شبی خواهد بود گر بیش شبی نیست…

شبرنگ خطت که رام افسونم بود میتاخت به تک که تشنهٔ خونم بود بر روی آمد، تو گویی از گرم روی شبرنگ خط تو، اشک…

سر رفت به باد و من کله میدارم چشمم بشد و گوش به ره میدارم در گریه و در گداز مانندهٔ شمع میسوزم و خویش…

زین پس ناید ز دیدگانم دیدن بی روی تو تیره شد جهانم دیدن جایی که تو بودهای نگه مینکنم من جای تو بی تو چون…

زآنروز که دل نه شادی و نه غم دید اقبال هزار ساله در یک دم دید هرچند که خویش را به هستی کم دید عالم…

روزی که ز خاک من برون آید خار گلبرگ رخم چو خاک ره گردد خوار بگری بگری بر سر خاک من زار گو ای همه…

رفتی تو و خون جگریست از تو مرا جان بر لب و دل پر خطریست از تو مرا یک موی ندارم که نه آغشتهٔ تست…

دیرست که در کوی تو دارم گذری گر وقت آمد به سوی من کُن نظری ور در خورِ کشتنم مکش دردِ سری در پای خودم…

دو چشم ز اشک خیره میباید کرد از بس که غمم ذخیره میباید کرد تا چند به آب پاک روشن داریم روئی که به خاک…

دل میبینم عاشق وآشفته ازو جان هر نفسی گلی دگر رُفته ازو شکر ایزد را که آنچه در جان من است در گفت نیاید این…

دل رفت و ز آتش طرب دود ندید جان شد ز جهان و از جهان سود ندید چشمی که همه جهان بدان میدیدم پر خون…

دل در خم آن زلف چو زنجیر بماند سر بر خط تو دو پای در قیر بماند مشکِ سرِ زلفِ تو دلِ ما بربود ما…

دل از همه عالم به کنار آمد باز بگریخت زلشکر به حصار آمد باز با این همه درد و رنج آگاه نیم تا آمدن من…

دردا که گلم میان گلزار بریخت وز باد اجل بزاری زار بریخت این درد دلم با که بگویم که بهار بشکفت گل و گل من…

در وقت بیان،‌عقل سخن سنج مراست در وقت معانی دو جهان گنج مراست با این همه یک ذرّه نیم فارغ از آنک گر من منم…

در ملک دو کون پادشاهی میکن جان و دل ما وقف الهی میکن چون مینتوان گفت که تو زان منی من زان توام تو هرچه…

در عقل اصول شرع از جان بپذیر در شرع فروع از ره امکان بپذیر ذوقی که به شوق حاصل آید دل را در عقل نگنجید…

در عشق توام هم نفس اندوه تو بس در درد توام دسترس اندوه تو بس در تنهائی که یار باید صد کس گر نیست مرا…

در عشق تو رازی و نیاز آوردیم چون شمع بسی سوز و گداز آوردیم چون درد ترا نیافتم درمانی کُلّی خود را به هیچ باز…

در عالم جان نه مرد پیداست نه زن چه عالم جان نه جان هویداست نه تن تا کی گویی ز ما و من شرمت باد…

در حیرت و سودا چه توانم کردن با این همه غوغا چه توانم کردن چون جمله بسوختند و کس هیچ نکرد من سوخته تنها چه…

در بند گرهگشای میباید بود گم ره شده رهنمای میباید بود یک لحظه هزار سال میباید زیست یک لحظه هزار جای میباید بود

دانی تو که شمع را چرا افروزند تا کشتنش و سوختنش آموزند چون آتش سوزنده غیب است بسی چیزی باید که دایمش میسوزند

خورشید ز سوزِ من سراسیمه بسوخت مه را ز طنابِ آه من خیمه بسوخت چون شمع تنم بماند دانی که چه بود یک نیمه در…