تک بیت ها – صائب تبریزی

ز زندگی چه به کرکس رسد جز مردار؟ چه لذت است ز عمر دراز، نادان را؟

ز ناله‌های غریبانه منع ما نکنی اگر دل شبی از کاروان جدا افتی

زنده شد عالمی از خندهٔ جان پرور او که گمان داشت وجود از عدم آید بیرون؟

ساده لوحان جنون از بیم محشر فارغند بیم رسوایی نباشد نامهٔ ننوشته را

سراب، تشنه‌لبان را کند بیابان مرگ خوشا دلی که به دنبال آرزو نرود

سیل دریا دیده هرگز بر نمی‌گردد به جوی نیست ممکن هر که مجنون شد دگر عاقل شود

شبنم نکرد داغ دل لاله را علاج نتوان به گریه شست خط سرنوشت را

شمعی بس است ظلمت آیینه خانه را رنگین شود ز یک گل خورشید، باغ صبح

صبح است ساقیا می چون آفتاب گیر عیش رمیده را به کمند شراب گیر

صلح از فلک به دیدهٔ بیدار کرده‌ایم رو در صفا و پشت به زنگار کرده‌ایم

عاقبت زد بر زمین چون نقش پایم بی گناه داشتم آن را که عمری چون دعا بر روی دست

عشقم چنان ربود که دنیا و آخرت افتاد چون دو قطرهٔ اشک از نظر مرا

عنانداری نمی‌آمد ز من سیل بهاران را دل دیوانه را در کوچه و بازار سر دادم

غم بی حاصلی خویش نخوردی یک بار چند در فکر زمین و غم حاصل باشی؟

فرصت نمی‌دهد که بشویم ز دیده خواب از بس که تند می‌گذرد جویبار عمر

فکر شنبه تلخ دارد جمعه را بر کودکان من چسان غافل به پیری از غم فردا شوم؟

کجاست تیشه فرهاد و مرگ دست‌آموز؟ که ماند کوه غم و غمگسار رفت به گرد

کفارهٔ شراب خوریهای بی حساب هشیار در میانهٔ مستان نشستن است

که رو نهاد به هستی، که از پشیمانی نفس گسسته به معمورهٔ عدم نشود؟

گر چاک گریبان ننکند راهنمایی طفلان چه شناسند که دیوانه کدام است

گرانی می‌کند بر تن، چو سر بی جوش می‌گردد سبو چون خالی از می گشت، بار دوش می‌گردد

گفتگوی اهل غفلت قابل تاویل نیست خواب پای خفته را تعبیر کردن مشکل است

لامکانی شو که تبدیل مکان آب و گل نقل کردن باشد از زندان به زندان دگر

ما نه زان بیخبرانیم که هشیار شویم یا به بانگ جرس قافله بیدار شویم

مرا از قید مذهبها برون آورد عشق او که چون خورشید طالع شد، نهان گردند کوکبها

مرا هر کس که بیرون می‌کشد از گوشهٔ خلوت ستمکاری است کز آغوش یارم می‌کشد بیرون

مشو ز وحدت و کثرت دوبین، که یک نورست که آفتاب شود روز و شب ستاره شود

مکن سپند مرا دور از حریم وصال که بیقراری من خالی از تماشا نیست

من و سیری ز عقیق لب خوبان، هیهات خشکتر می‌شود از می‌لب پیمانهٔ من

می‌توان بر خود گوارا کرد مرگ تلخ را زندگانی را به خود هموار کردن مشکل است

می‌کشم تهمت سجادهٔ تزویر از خلق گرچه فرسوده شد از بار سبو دوش مرا

نباشم چون ز همزانویی آیینه در آتش؟ که می‌آید برون از سنگ و از آهن رقیب من!

نرمی ز حد مبر که چو دندان مار ریخت هر طفل نی سوار کند تازیانه‌اش

نفسی چند که در غم گذراندن ستم است همچو گل صرف شکر خنده بیجا کردیم

نمی‌روم قدمی راه بی اشارهٔ دل که خضر راه نجات است استخارهٔ دل

نیست از مستی، زنم گر شیشهٔ خالی به سنگ جلوه گاه یار را بی یار دیدن مشکل است

نیست صائب ملک تنگ بی‌غمی جای دو شاه زین سبب طفلان جدل دارند با دیوانه‌ها

هر تلخیی که قسمت ما کرده است چرخ می نام کرده‌ایم و به ساغر فکنده‌ایم

هر که باری ز دل رهروان بردارد راست چون راه، سبکبار به منزل برود

هستی ز ما مجوی، که در اولین نفس این گرد را به باد فنا داده‌ایم ما

همطالع بیدیم درین باغ، که باشد سر پیش فکندن، ثمر پیشرس ما

یا سبو، یا خم می، یا قدح باده کنند یک کف خاک درین میکده ضایع نشود

آبرو در پیش ساغر ریختن دون‌همتی است گردنی کج می‌کنی، باری می از مینا طلب

از بیقراری دل اندوهگین خویش خجلت کشم همیشه ز پهلونشین خویش

از حال دل مپرس که با اهل عقل چیست دیوانه‌ای میانهٔ طفلان نشسته است

از دل خونگرم ما پیکان کشیدن مشکل است چون توان کردن دو یکدل را ز یکدیگر جدا؟

از شیر مادرست به من می حلال تر زین لقمهٔ غمی که مرا در گلو گرفت

از گهر سنجی این جوهریان نزدیک است که ز ساحل به صدف باز برم گوهر خویش

ازان چون موی آتش دیده یک دم نیست آرامم که آتش طلعتان دارند نبض پیچ و تابم را

اگر تپیدن دل ترجمان نمی‌گردید که می‌شناخت درین تیره خاکدان غم را؟