تک بیت ها – صائب تبریزی

ندارد مزرع ما حاصلی غیر از تهیدستی توان در چشم موری کرد خرمن حاصل ما را

نشتر از نامردمی در پردهٔ چشمم شکست از ره هر کس به مژگان خار و خس برداشتم

نمی‌گردد به خاطر هیچ کس را فکر برگشتن چه خاک دلنشین است این که صحرای عدم دارد

نیست امروز کسی قابل زنجیر جنون آخر این سلسله بر گردن ما می‌افتد!

نیست غیر از گوشهٔ دل در جهان آب و گل گوشهٔ امنی که یک ساعت بیاساید کسی

هر تمنایی که پختم زیر گردون، خام شد زین تنور سرد هیهات است نان آید برون

هر که پیراهن به بدنامی درید آسوده شد بر زلیخا طعن ارباب ملامت، بارنیست

هستی موهوم موج سرابی بیش نیست به که بر لوح وجود خود خط باطل کشم

هنگام بازگشت است، نه وقت سیر و گشت است با چهرهٔ خزانی، از نو بهار بگذر

وفا و مردمی از روزگار دارم چشم ببین ز ساده‌دلیها چه از که می‌جویم

ابرام در شکستن من اینقدر چرا؟ آخر نه من به بال تو پرواز می‌کنم؟

از بهشت افتاد بیرون آدم و خندان نشد چون نگریم من که از دلدار دور افتاده‌ام

از حریم قرب، چون سنگم به دور انداخته است چون فلاخن هر که را بر گرد سر گردیده‌ام

از دل خستهٔ من گر خبری می‌گیری برسان آینه را تانفسی می‌آید

از صحبت باد سحر ای غنچهٔ بی دل در دست بجز سینهٔ صد چاک چه داری؟

از ما سراغ منزل آسودگی مجو چون باد، عمر ما به تکاپو گذشته است

ازان ز داغ نهان پرده برنمی‌دارم که دست و دل نشود سرد، لاله‌کاران را

اگر تو دامن خود را به دست ما ندهی ز دست ما نگرفته است کس گریبان را

آنچنان کز خط سواد مردمان روشن شود سرمه گویاتر کند چشم سخنگوی ترا

اول ز رشک محرمیم سرمه داغ بود چون خواب، رفته رفته به چشمش گران شدم

ای که می‌پرسی ز صحبتها گریزانی چرا در بساطم وقت ضایع کردنی کم مانده است

این گردباد نیست که بالا گرفته است از خود رمیده‌ای است که صحرا گرفته است

با کمال ناگواریها گوارا کرده است محنت امروز را اندیشهٔ فردای من

بحر، روشنگر آیینهٔ سیلاب بود پیش رحمت چه بود گرد گناهی که مراست ؟

بر فقیران پیشدستی کردن از انصاف نیست میوه چون در شهر شد بسیار، نوبر می‌کنم

برنمی دارد شراکت ملک تنگ بی‌غمی زین سبب اطفال دایم دشمن دیوانه‌اند

بس که گشتم مضطرب از لطف بی‌اندازه‌اش تا به لب بردن، تمام این ساغر سرشار ریخت

به آه سرد من آن شاخ گل سر در نمی‌آرد وگرنه هر نسیمی می‌برد از راه بیرونش

به خاکمال حوادث بساز زیر فلک به آسیا نتوان گفت گرد کمتر کن

به شکر این که شدی پیشوای گرمروان ز نقش پای چراغی به راه ما بگذار

به یک خمیازهٔ گل طی شد ایام بهار من به یک شبنم نشست از جوش، خون لاله زار من

بی خبر می‌گذرد عمر گرامی، افسوس کاش این قافله آواز درایی می‌داشت

بیگناهی کم گناهی نیست در دیوان عشق یوسف از دامان پاک خود به زندان می‌شود

پیری مرا به گوشهٔ عزلت دلیل شد بال شکسته شد به قفس راهبر مرا

تا دور ازان لب شکرین همچو نی شدیم ترجیع بند ناله بود، بند بند ما

تمام از گردش چشم تو شد کار من ای ساقی ز دست من بگیر این جام را کز خویشتن رفتم

جان قدسی در تن خاکی دو روزی بیش نیست موج دریادیده در ساحل نمی‌گیرد قرار

جگر سنگ به نومیدی من می‌سوزد آب حیوانم و از ریگ روان تشنه‌ترم

چشم من و جدا ز تو، آنگاه روشنی ؟ روزم سیاه باد که چشمم سفید نیست

چه با من می‌تواند شورش روز جزا کردن؟ که از دل سالها دامان محشر بود در دستم

چهرهٔ یوسف ز سیلی گرمی بازار یافت سایهٔ دستی ز اخوان وطن می‌خواستم!

چون برگ خزان دیده و چون شمع سحرگاه از عمر مرا نیم نفس بیش نمانده است

چون شمع، با سری که به یک موی بسته است می‌بایدم ز پیش نسیم سحر گذشت

چون میوه پخته گشت، گرانی برد ز باغ ما بار نخل چون ثمر نارسیده‌ایم

حسن و عشق پاک را شرم و حیا در کار نیست پیش مردم شمع در بر می‌کشد پروانه را

خامهٔ نقش اگر گردد نسیم دلگشا غنچهٔ تصویر، خندیدن نمی‌داند که چیست

خضر آورد برون ز سیاهی گلیم خویش ای عقل واگذار به سودای او مرا

خواه در مصر غریبی، خواه در کنج وطن همچو یوسف، بی گنه در چاه و زندان بوده‌ایم

داشتم چون سرو از آزادگی امیدها من چه دانستم چنین سر در هوا خواهم شدن؟

در آن محفل که من بردارم از لب مهر خاموشی صدا غیر از سپند از هیچ کس بیرون نمی‌آید