تک بیت ها – صائب تبریزی

چون میوه پخته گشت، گرانی برد ز باغ ما بار نخل چون ثمر نارسیده‌ایم

حسن و عشق پاک را شرم و حیا در کار نیست پیش مردم شمع در بر می‌کشد پروانه را

خامهٔ نقش اگر گردد نسیم دلگشا غنچهٔ تصویر، خندیدن نمی‌داند که چیست

خضر آورد برون ز سیاهی گلیم خویش ای عقل واگذار به سودای او مرا

خواه در مصر غریبی، خواه در کنج وطن همچو یوسف، بی گنه در چاه و زندان بوده‌ایم

داشتم چون سرو از آزادگی امیدها من چه دانستم چنین سر در هوا خواهم شدن؟

در آن محفل که من بردارم از لب مهر خاموشی صدا غیر از سپند از هیچ کس بیرون نمی‌آید

در دبستان وجود از تیره بختی چون قلم رزق من کوتاهی عمرست از گفتار خویش

در طریق عشق، خار از پا کشیدن مشکل است ریشه در دل می‌کند خاری که در پا می‌رود

در گرفتاری ز بس ثابت‌قدم افتاده‌ایم برنخیزد ناله از زنجیر در زندان ما

دریا شود ز گریهٔ رحمت، کنار من از چشم هر که قطرهٔ اشکی روان شود

دست کرم ز رشتهٔ تسبیح برده‌ایم روزی نمی‌رود که به صد دل نمی‌رسیم

دل چو شد افسرده، از جسم گرانجان پاره‌ای است رنگ برگ خویش باشد میوه‌های خام را

دل عاشق ز گلگشت چمن آزرده‌تر گردد که هر شاخ گلی دامی است مرغ رشته برپا را

یوسف ما در ترازو چند باشد همچو سنگ؟ ای به همت از زلیخا کمتران، غیرت کنید!

دوام عشق اگر خواهی، مکن با وصل آمیزش که آب زندگی هم می‌کند خاموش آتش را

دیوانه شو که عشرت طفلانهٔ جهان در کوچهٔ سلامت زنجیر بوده است

رخنه در کار ز تسبیح فزون است مرا چون دل خویش ز صد راهگذر جمع کنم؟

روزگاری است که در دیر مغان می‌ریزد آب بر دست سبو، گریهٔ مستانه ما

ز استادن آب روان سبز گردد مجو چون خضر، هستی جاودانه

ز خم طلوع سهیل شراب نزدیک است ز کوه سر زدن آفتاب نزدیک است

ز سادگی است به فرزند هر که خرسندست که مادر و پدر غم، وجود فرزندست

ز هم جدا نبود نوش و نیش این گلشن که وقت چیدن گل، باغبان شود پیدا

زنده می‌سوزد برای مرده در هندوستان دل نمی‌سوزد در این کشور عزیزان را به هم

سال‌ها در پرده دل خون خود را خورده‌ام تا درین گلزار چون گل یک دهن خندیده‌ام

سرمه را هم محرم چشم سیاه خود مکن گر توانی، آشنایی با نگاه خود مکن

سینه صافان را غباری گر بود بر چهره است در درون خانهٔ آیینه راه گرد نیست

شد ره خوابیده بیدار و همان آسوده‌اند برده گویا خواب مرگ این همرهان خفته را

شمع بر خاک شهیدان گر نباشد گو مباش لاله در کوه بدخشان گر نباشد گو مباش

صبح آگاهی شود گفتم مرا موی سفید چشم بی شرم مرا شد پردهٔ خواب دگر

طومار درد و داغ عزیزان رفته است این مهلتی که عمر درازست نام او

عبث مرغ چمن بر آب و آتش می‌زند خود را گل بی شرم از آغوش خس بیرون نمی‌آید

عشق فکر دل افگار ز من دارد بیش دایه پرهیز کند طفل چو بیمار شود

غافل به ماندگان نظر از رفتگان کند گر صد هزار خلق رود پیش ازو به خاک

غفلت زدگان دیدهٔ بیدار ندانند از مرده‌دلی قدر شب تار ندانند

فرو خوردم ز غیرت گریهٔ مستانهٔ خود را فشاندم در غبار خاطر خود، دانهٔ خود را

قامت خم برد آرام و قرار از جان من خواب شیرین، تلخ ازین دیوار مایل شد مرا

کثرت و تفرقه در عالم گفتار بود که جهانی همه یک تن شود از خاموشی

کشاکش رگ جان من اختیاری نیست چو موج، در کف دریا بود اراده من

که می‌گوید پری در دیدهٔ مردم نمی‌آید؟ که دایم در نظر باشد پریزادی که من دارم

گر از عرش افتد کس، امید زیستن دارد کسی کز طاق دل افتاد از جا برنمی‌خیزد

گرد سفر ز خویش فشاندند همرهان تو بیخبر هنوز میان را نبسته‌ای

گفتم از پیری شود بند علایق سست‌تر قامت خم حقله‌ای افزود بر زنجیر من

گویند به هم مردم عالم گلهٔ خویش پیش که روم من که ز عالم گله دارم؟

مادر از فرزند ناهموار خجلت می‌کشد خاک سر بالا نیارد کرد از تقصیر ما

مرا به حال خود ای عشق بیش ازین مگذار که بی غمی یکی از اهل روزگارم کرد!

مرا نتوان به نازو سرگرانی صید خود کردن نگردم گرد معشوقی که گرد دل نمی‌گردد

مشو غافل درین گلشن چو شبنم از نظر بازی که تا برهم گذاری چشم را، افسانه خواهی شد

من آن نیم که به نیرنگ دل دهم به کسی بلای چشم کبود تو آسمانی بود

منت خشک است بار خاطر آزادگان با وجود پل مرا از آب می‌باید گذشت